De Expeditie Participatie is inmiddels van start. Tot de zomer worden er drie bijeenkomsten georganiseerd in onze zoektocht naar de beste manieren van samenwerking aan plannen voor Groningen. Expeditieleider Marian van Voorn vertelt over deze bijeenkomsten, het belang van ontmoeting, haar democratische dromen en de steeds belangrijker wordende rol van de provincie.

Marian van Voorns functie is niet in één woord te vangen. Aanjager, organisator, procesbegeleider, en ook: participatiekunstenaar. In alles wat ze doet wil ze de mensen om wie het gaat betrekken. Ze bedenkt daarvoor creatieve vormen. Ze organiseerde onder meer de JongerenTop Groningen en was betrokken bij verschillende burgerberaden en dorpsvisies. Overal staan participatie en democratische vernieuwing centraal.

En nu gaat ze aan de slag als ‘expeditieleider’ van de Expeditie Participatie. De zoektocht van de provincie om samen met Groningers de beste manieren van samenwerking te vinden voor plannen voor Groningen. Voor de zomer levert de provincie een beleidsnotitie over participatie op. Daarin komen de plannen van de provincie op het gebied van participatie te staan. Het is een 1.0-versie, benadrukt Marian. “Een basis om mee te beginnen. De input voor de notitie halen we op bij de Groningers. Want de provincie weet en kan het niet alleen, maar inwoners en organisaties ook niet. Je leert gaandeweg, en van elkaar. Het is een doorlopende zoektocht.” Op 4 april trapte Lucas de Man de expeditie af met de theatervoorstelling ‘In search of Democracy 3.0’. In juni en juli volgen nog drie bijeenkomsten met steeds een ander thema en andere deelnemers.

“De democratietop is een soort burgerberaad waarbij de vraag ‘Hoe maken we samen van Groningen de beste democratie ter wereld?’ centraal staat”, vertelt Marian. “We brengen 50 tot 100 mensen bij elkaar die in de provincie Groningen wonen en werken en al veel doen op het gebied van democratische vernieuwing. Van hen hopen we nieuwe ideeën te krijgen. En daarmee het samenspel te verbeteren tussen samenleving, gemeenten, provincies, organisaties en bedrijven.”

Marian: “In samenwerking met de Jongerenadviesraad van de provincie organiseren we een Jonge Expeditie. Voor politieke jongerenorganisaties en gemeentelijke jongerenraden, maar ook jongerenwerk en scholen. We roepen allemaal wel dat de jeugd de toekomst heeft, maar het vergt een andere aanpak om ze bij beleid en uitvoering te betrekken. Hoe kun je een structuur opzetten zodat jongeren een plek krijgen om mee te doen, denken en spreken over de toekomst van Groningen? Hoe zien jongeren dit zelf voor zich? Het betrekken van jongeren is tweeledig: aan de ene kant willen we ze bij de plannen van de provincie betrekken. Maar jongeren signaleren zelf ook dingen. Bijvoorbeeld rondom studie, klimaat of wonen. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de provincie dat soort dingen beter oppakt?”

“In een wandelexpeditie gaan we bij dorpen in de gemeenten Eemsdelta en Midden-Groningen langs die zelf actief bezig zijn op het gebeid van participatie. Zo hebben bewoners in Woldendorp de dorpswinkel overgenomen en een dorpsplein gecreëerd. Steendam heeft een eigen glasvezelcoöperatie opgericht en wil nu gezamenlijk de energietransitie oppakken. Ook werken de dorpen samen met omliggende dorpen rondom regionale plannen en vraagstukken. Ze lopen tegen dezelfde dingen aan en hebben daarom hun krachten gebundeld. Op de wandelexpeditie gaan we in gesprek over het samenspel tussen dorp, gemeente en provincie. Wat pakken de inwoners op, wat is de rol van de gemeenten en van de provincie?”

Bij alle bijeenkomsten zijn gedeputeerden en ambtenaren van de provincie en gemeenten aanwezig om in gesprek te gaan met de deelnemers. De provincie is voor veel mensen een onbekende overheidslaag, zegt Marian. “Maar ze beslist wel over onze leefomgeving. En ze heeft een belangrijke rol bij veel onderwerpen die gemeenteoverstijgend zijn. Democratische vernieuwing is bij uitstek een taak voor de provincie.”

“Dat denk ik wel. Bij steeds meer onderwerpen heeft de provincie een belangrijke coördinerende en aanjagende rol. Kijk naar de energietransitie. En ook andere thema’s die nu en de komende jaren spelen overstijgen de gemeentegrenzen. Het Rijk is voor veel dingen juist weer te ver weg en groot; de provincie is een ideale tussenlaag. De provincie kan nog meer agendasettend worden. Haal bijvoorbeeld eens iemand als David van Reybrouck hier naartoe. Inspireer gemeenten door ideeën te geven hoe het ook kan op het gebied van participatie en democratische vernieuwing.”

Marian plant zaadjes, zegt ze. “Niet allemaal komen ze tot bloei, of niet even snel. Sommige ontwikkelingen gaan langzaam. Tegenwoordig worden er steeds meer burgerberaden georganiseerd. Langzaam verschuift het. Dat geeft me hoop.”

In de theatervoorstelling van Lucas de Man kwam de vraag voorbij: wat is voor jou goede democratie? Voor mij heeft dat met vertrouwen te maken. Van zowel overheid als inwoners. Het zou mooi zijn als over tien jaar de opkomstcijfers van de verkiezingen zijn gestegen. Doordat mensen begrijpen dat de democratie niet alleen van de politiek is, maar van ons allemaal. Dat we er trots op mogen of zelfs moeten zijn en er het belang van inzien. Dat we allemaal het gevoel hebben dat het waard is om voor te vechten. Zowel in de representatieve democratie door te stemmen, maar ook door te weten dat je invloed hebt op je eigen omgeving. Dat je je gehoord voelt.
We kijken vaak naar tegenstellingen, maar we hebben zoveel meer gemeen. Inwoners kunnen de overheid soms bijna ontmenselijken. Maar ook daar werken gewoon vaders, moeders, zonen en dochters. Andersom ontmenselijken overheidsmedewerkers burgers soms ook. Als je elkaar kent krijg je meer begrip. Zoek elkaar op. Ga in gesprek. Het is eigenlijk zo simpel.”

• 8 juni – Democratietop: Groningen-als-beste-democratie-ter-wereld
  Tijd: 9:00 – 17:30 uur.
  Meer informatie over de Democratietop.
• 14 juni – De Jonge Expeditie
  Tijd: 15:00 – 19:00 uur.
  Meer informatie over De Jonge Expeditie.
• De Wandelexpeditie
  Meer informatie over de Wandelexpeditie.